Czy od CBD można się uzależnić? Obalamy mity
2025-06-12
Czy od CBD można się uzależnić? To pytanie zadaje sobie wiele osób, które słyszały o produktach z kannabidiolem (CBD). CBD zyskało ogromną popularność jako składnik olejków, suplementów czy kosmetyków z konopi. Jednak ze względu na skojarzenia z marihuaną, wokół CBD narosło sporo obaw i mitów – przede wszystkim dotyczących jego rzekomego działania uzależniającego. W tym artykule, opierając się na aktualnych badaniach naukowych i stanowiskach ekspertów, obalamy mity dotyczące CBD i uzależnienia. Dowiesz się, jak CBD działa w kontekście uzależnień, czym różni się od THC (psychoaktywnego składnika konopi) oraz co na temat potencjału uzależniającego CBD mówią WHO, FDA i naukowcy. Artykuł ma na celu dostarczyć rzetelnych informacji dla czytelników, odpowiadając wyczerpująco na pytanie: czy od CBD można się uzależnić.
CBD a uzależnienie – skąd biorą się obawy?
CBD (kannabidiol) jest jednym z głównych związków występujących w konopiach. W odróżnieniu od THC (tetrahydrokannabinolu), CBD nie wywołuje stanu euforii ani upośledzenia postrzegania, który kojarzony jest z używaniem marihuany. Mimo to, część osób obawia się, że nawet produkty zawierające wyłącznie CBD mogą prowadzić do uzależnienia. Tego typu obawy wynikają głównie z utożsamiania CBD z konopiami indyjskimi (marihuaną), które zawierają THC o działaniu psychoaktywnym i potencjale uzależniającym. W społeczeństwie panuje mit, że „skoro to z konopi, to na pewno uzależnia”. Warto więc przyjrzeć się faktom i naukowym ustaleniom, by rozwiać te wątpliwości.Czym jest uzależnienie od substancji?
Aby zrozumieć, czy CBD może uzależniać, należy wyjaśnić, czym właściwie jest uzależnienie od substancji psychoaktywnej. Uzależnienie to przewlekła choroba mózgu, w której zażywanie danej substancji staje się kompulsywne pomimo negatywnych konsekwencji. Charakteryzuje się m.in. tolerancją (potrzebą przyjmowania coraz większych dawek dla uzyskania efektu) oraz zespołem odstawienia (nieprzyjemnymi objawami po przerwaniu stosowania). Substancje uzależniające często działają na układ nagrody w mózgu – stymulują wydzielanie dopaminy w tzw. ośrodku przyjemności, wywołując euforię i wzmocnienie pozytywne. Z czasem mózg „domaga się” ponownej stymulacji, co prowadzi do nałogu. Przykładowo, w przypadku THC (głównej substancji psychoaktywnej marihuany), badania pokazują, że THC silnie aktywuje układ nagrody. THC pobudza neurony w mózgowym ośrodku nagrody do uwalniania dopaminy w ilościach większych niż naturalnie, co prowadzi do efektu euforycznego i wzmocnienia przyjmowania – mechanizmu leżącego u podstaw uzależnienia americanaddictioncenters.org. Regularne stosowanie THC może więc skutkować rozwojem uzależnienia u części użytkowników. Szacunki naukowe wskazują, że około 9–10% użytkowników marihuany może rozwinąć uzależnienie, a ryzyko to rośnie u osób zaczynających w młodym wieku oraz przy codziennym zażywaniu (sięgając nawet ~30%) americanaddictioncenters.org. THC jest zatem substancją o udokumentowanym potencjale uzależniającym. Jak na tym tle wygląda CBD? Czy od CBD można się uzależnić tak jak od THC czy innych narkotyków? Poniżej przedstawiamy mechanizmy działania CBD oraz aktualne stanowiska naukowe, które pozwolą odpowiedzieć na to pytanie.CBD a THC – różnice w kontekście uzależnienia
Choć CBD i THC pochodzą z tej samej rośliny (konopi), ich działanie na organizm jest zasadniczo odmienne, zwłaszcza pod względem wywoływania uzależnienia:- Działanie psychoaktywne: THC jest związkiem psychoaktywnym, który powoduje odurzenie (euforię, zaburzenia percepcji, tzw. „haj”). CBD natomiast nie ma działania odurzającego – nie wywołuje euforii ani istotnych zmian postrzegania. Jak wskazują badania, CBD nie wiąże się bezpośrednio z receptorami kannabinoidowymi CB1 w mózgu (główne cele THC), przez co nie inicjuje efektu „nagrody” charakterystycznego dla narkotyków news-medical.net. Innymi słowy, CBD nie dostarcza organizmowi bodźca, który typowo prowadzi do uzależnienia.
- Układ endokannabinoidowy: THC jest silnym częściowym agonistą receptora CB1 – „przełącza” on receptor CB1 w mózgu, wyzwalając kaskadę sygnałów prowadzących m.in. do wyrzutu dopaminy w układzie nagrody americanaddictioncenters.org. CBD ma z kolei słabe powinowactwo do receptora CB1 i działa raczej modulująco – w pewnym stopniu może nawet łagodzić działanie THC na ten receptor. CBD oddziałuje na inne receptory (np. serotoninowe 5-HT1A, waniloidowe TRPV1 czy receptory adenozynowe), co tłumaczy jego działanie uspokajające czy przeciwlękowe, ale nie powoduje typowych dla uzależnienia zmian neurochemicznych napędzających głód narkotykowy news-medical.net.
- Efekt nagrody i wzmocnienie: W badaniach przedklinicznych sprawdzających potencjał uzależniający substancji, często wykorzystuje się modele preferencji warunkowej miejsca (CPP) oraz samopodawania do mózgu (ICSS). THC i inne narkotyki zwykle wzmacniają te zachowania (zwierzęta „poszukują” miejsca lub bodźca skojarzonego z substancją). CBD nie wykazuje takiego działania. W modelach zwierzęcych CBD nie wywołuje preferencji miejsca ani nie zastępuje THC w testach dyskryminacji lekowej, co sugeruje brak właściwości nagradzających cdn.who.int. Krótko mówiąc, zwierzęta nie traktują CBD jako atrakcyjnej „nagrody” – to ważny sygnał, że związek ten nie ma potencjału uzależniającego.
- Objawy odstawienia: THC przy długotrwałym stosowaniu może prowadzić do rozwoju tolerancji i pojawienia się objawów odstawienia (np. drażliwość, niepokój, bezsenność, spadek apetytu) po zaprzestaniu zażywania. W przypadku CBD takich objawów nie zaobserwowano. Osoby przyjmujące CBD (nawet w dość wysokich dawkach terapeutycznych) nie doświadczają zespołu abstynencyjnego typowego dla substancji uzależniających crnusa.org. Brak syndromu odstawienia to kolejna przesłanka świadcząca o nieuzależniającym profilu CBD.
Co mówią badania naukowe – czy CBD uzależnia?
Najbardziej wiarygodne źródła – takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz agencje ds. zdrowia – są zgodne co do tego, że CBD nie wykazuje właściwości uzależniających. Oto kluczowe wnioski z badań i raportów:- WHO (Światowa Organizacja Zdrowia): W 2018 roku eksperci WHO dokonali przeglądu badań nad CBD. W raporcie jednoznacznie stwierdzono, że u ludzi CBD nie wywołuje żadnych efektów świadczących o potencjale nadużywania lub uzależnienia cdn.who.int. Ponadto WHO podkreśliła, że nie odnotowano przypadków rekreacyjnego (niefarmakologicznego) używania czystego CBD ani związanych z tym problemów zdrowotnych cdn.who.int. W konsekwencji Komitet Ekspercki WHO ds. Uzależnień zarekomendował, aby nie klasyfikować czystego CBD jako substancji kontrolowanej w ramach międzynarodowych konwencji narkotykowych crnusa.org. Powodem takiej rekomendacji był m.in. brak dowodów na uzależniające działanie CBD oraz jego dobry profil bezpieczeństwa (WHO zwróciło uwagę, że CBD jest na ogół dobrze tolerowane i nie stwarza zagrożeń dla zdrowia publicznego) crnusa.org.
- FDA i instytucje rządowe (USA): Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Departament Zdrowia i Opieki Społecznej (HHS) również analizowały kwestię bezpieczeństwa CBD. HHS w swoim przeglądzie naukowym nie stwierdził żadnego istotnego ryzyka uzależnienia od CBD – nie zaobserwowano klasycznych objawów odstawienia, nie ma dowodów na to, by CBD powodowało fizyczną lub psychiczną zależność, a także brak jest potencjału nadużywania tego związku crnusa.org. To stanowisko amerykańskich ekspertów pokrywa się z wnioskami WHO. W praktyce po legalizacji medycznej CBD w USA, czysty CBD (np. w postaci leku na epilepsję) został wyłączony z listy substancji kontrolowanych, co oznacza, że nie jest traktowany jak narkotyk – właśnie z powodu braku uzależniających właściwości.
- Naukowcy i lekarze: W środowisku medycznym panuje zgoda, że CBD nie jest substancją uzależniającą. Przykładowo, dr Peter Grinspoon z Harvard Medical School zwraca uwagę, że CBD – mimo iż jest składnikiem konopi – nie prowadzi do nałogu health.harvard.edu. Również badacze zajmujący się terapią uzależnień postrzegają CBD jako związek bezpieczny i nieuzależniający recoveryanswers.org. W jednym z badań nad leczeniem uzależnień autorzy wręcz określili CBD jako „substancję bezpieczną i nie powodującą uzależnienia” w kontekście potencjalnego zastosowania terapeutycznego recoveryanswers.org. Tego typu konsensus wśród ekspertów dodatkowo potwierdza, że obawy przed uzależnieniem od CBD nie znajdują potwierdzenia naukowego.
CBD jako wsparcie w leczeniu uzależnień
Co więcej, aktualne badania sugerują, że CBD może wręcz pomagać w walce z uzależnieniami od innych substancji, co pośrednio potwierdza jego odmienny profil działania od substancji uzależniających. Naukowcy zainteresowali się CBD jako potencjalnym środkiem wspomagającym terapię nałogów, zaskoczeni doniesieniami o jego korzystnym wpływie na układ nerwowy. Oto kilka przykładów wyników badań w tym obszarze:- Uzależnienie od opioidów (np. heroiny): W badaniu opublikowanym w American Journal of Psychiatry (2019) zbadano wpływ CBD na osoby uzależnione od opiatów, będące w trakcie zdrowienia. Wykazano, że podawanie CBD znacząco zmniejszyło głód narkotykowy (craving) oraz poziom lęku wywołany bodźcami przypominającymi o nałogu, w porównaniu z grupą otrzymującą placebo recoveryanswers.org. Co istotne, efekt ten utrzymywał się jeszcze przez kilka dni po ostatniej dawce CBD. Badacze podkreślili, że CBD – jako nieodurzający i nieuzależniający związek – może być obiecującym wsparciem w terapii uzależnień opioidowych, pomagając zapobiegać nawrotom recoveryanswers.org.
- Uzależnienie od nikotyny: Wstępne badania sugerują, że CBD może pomóc także osobom uzależnionym od papierosów. W jednym z eksperymentów z inhalatorem CBD zaobserwowano, że palacze, którzy używali inhalatora z CBD, wypalali mniej papierosów w okresie badania, niż ci otrzymujący placebo. Choć mechanizm nie jest do końca jasny, przypuszcza się, że przeciwlękowe działanie CBD i jego wpływ na receptory serotoninowe mogą łagodzić objawy odstawienia nikotyny i redukować ”natrętną” chęć zapalenia.
- Inne uzależnienia (alkohol, kokaina, psychostymulanty): Modele zwierzęce i pierwsze próby kliniczne wskazują, że CBD może mieć szerzej zastosowanie w ograniczaniu nawrotów uzależnień. W badaniach na szczurach z nałogiem kokainowym czy alkoholowym, podawanie CBD zmniejszało skłonność do powrotu do nałogu oraz łagodziło objawy lękowe i impulsywność towarzyszące uzależnieniu news-medical.netnews-medical.net. Oczywiście są to wstępne wyniki i potrzeba więcej badań, ale już sam fakt, że CBD jest testowane jako anty-nawykowe remedium pokazuje, iż jego profil działania jest odwrotny niż klasycznych substancji uzależniających.
Najczęstsze mity i fakty o uzależnieniu od CBD
Wokół CBD narosło kilka mitów, które warto skonfrontować z faktami naukowymi. Poniżej przedstawiamy najczęstsze mity dotyczące uzależnienia od CBD i wyjaśniamy, jak jest naprawdę:- Mit 1: „CBD działa tak samo jak marihuana, więc uzależnia”. Fakt: CBD w odróżnieniu od marihuany (THC) nie ma działania psychoaktywnego, nie daje efektu euforycznego („haju”) i nie wywołuje uzależnienia. Badania WHO potwierdzają, że CBD nie wykazuje u ludzi żadnych oznak potencjału uzależniającego cdn.who.int. To THC jest głównym związkiem odpowiedzialnym za efekt odurzający konopi i uzależnienie od marihuany – CBD nie posiada tych właściwości.
- Mit 2: „Regularne stosowanie CBD spowoduje objawy odstawienia, gdy przestaniesz je brać”. Fakt: Nie zaobserwowano, aby odstawienie CBD nawet po długotrwałym, codziennym stosowaniu powodowało fizyczne objawy odstawienia (takie jak np. drażliwość czy silne nawroty głodu substancji). Brak jest dowodów na występowanie zespołu odstawiennego po CBD crnusa.org. Wynika to z faktu, że CBD nie uzależnia fizycznie ani psychicznie – organizm nie rozwija względem niego typowej tolerancji i nie „domaga się” kolejnej dawki, jak ma to miejsce przy narkotykach czy alkoholu.
- Mit 3: „CBD to też narkotyk, tylko legalny – w końcu pochodzi z konopi”. Fakt: Czysty CBD nie jest uznawany za narkotyk w sensie prawnym ani medycznym. Międzynarodowe instytucje ds. zdrowia nie klasyfikują CBD jako substancji kontrolowanej. Wręcz przeciwnie, WHO zaleciła, aby CBD nie podlegało międzynarodowej kontroli narkotyków właśnie z powodu braku potencjału nadużywania crnusa.org. W wielu krajach (w tym w Polsce) CBD pozyskiwane z konopi siewnych (<0,2% THC) jest legalne. Oczywiście należy kupować produkty CBD ze sprawdzonych źródeł, które gwarantują śladową zawartość THC zgodną z normą – dzięki temu produkt nie ma działania odurzającego ani uzależniającego.
- Mit 4: „CBD uzależnia psychicznie, nawet jeśli nie fizycznie”. Fakt: W literaturze medycznej nie opisano przypadku uzależnienia psychicznego od samego CBD. Uzależnienie psychiczne objawia się nieodpartą chęcią sięgnięcia po substancję dla jej efektów. CBD nie daje jednak efektu euforii ani silnej krótkotrwałej przyjemności, więc nie generuje kompulsywnej psychicznej potrzeby zażywania. Osoba przyjmująca CBD np. w celach zdrowotnych (na lęk, ból czy bezsenność) może odczuwać subiektywną chęć kontynuacji terapii ze względu na korzyści, ale nie jest to „głód narkotykowy”, lecz raczej dbałość o utrzymanie efektu terapeutycznego. Kluczowe jest to, że zaprzestanie stosowania CBD nie powoduje psychicznego „cravingu” porównywalnego z prawdziwym nałogiem – potwierdzają to obserwacje kliniczne i badania naukowe crnusa.org.
